ĐIỀU TRỊ VẸO CỘT SỐNG Ở TRẺ EM: PHÁT HIỆN SỚM – CAN THIỆP ĐÚNG – GIẢM THIỂU BIẾN CHỨNG LÂU DÀI

Tác giả

| 29/05/2025

Vẹo cột sống là một trong những tình trạng phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên, đặc biệt là trong độ tuổi học đường – khi cột sống đang phát triển nhanh nhưng lại rất dễ bị ảnh hưởng bởi tư thế sai hoặc bệnh lý nền. Trong đó, vẹo cột sống ở trẻ em nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn đến lệch vĩnh viễn, biến dạng khung xương, suy giảm chức năng hô hấp, tiêu hóa, và ảnh hưởng đến thẩm mỹ, tâm lý của trẻ.

📌 Vẹo cột sống ở trẻ em là gì?

Vẹo cột sống là tình trạng cột sống cong sang một bên khi nhìn từ phía sau, thường đi kèm với xoay đốt sống. Ở trẻ em, vẹo cột sống có thể là:

Vẹo cột sống nguyên phát (vô căn): Không rõ nguyên nhân, chiếm khoảng 80% các trường hợp – thường khởi phát ở trẻ 10–16 tuổi.
Vẹo cột sống thứ phát: Gây ra bởi các yếu tố như:
- Bại não, rối loạn thần kinh cơ
- Chênh lệch chiều dài hai chân
- Tật bàn chân, thói quen tư thế xấu kéo dài (ngồi học lệch, đeo balo một bên…)

⚠️ Dấu hiệu nhận biết vẹo cột sống sớm ở trẻ

Cha mẹ có thể phát hiện sớm vẹo cột sống qua các dấu hiệu:

Vai không đều, một bên thấp hơn bên còn lại
Xương bả vai nhô lệch
Đường cột sống không thẳng khi trẻ cúi người
Lệch khung chậu, hông lệch
Quần áo mặc không cân đối

🩺 Cách khám và đánh giá vẹo cột sống

Khám lâm sàng:
Bác sĩ quan sát tư thế trẻ khi đứng, cúi người, đánh giá độ cân đối của vai – hông – xương bả vai.
Chụp X-quang cột sống đứng thẳng:
Giúp đo góc Cobb – chỉ số tiêu chuẩn để đánh giá mức độ vẹo.

📏 Góc Cobb là gì? Vai trò trong điều trị?

Góc Cobb được đo bằng cách vẽ hai đường song song với mặt trên và mặt dưới của đoạn cột sống bị cong, sau đó kẻ hai đường vuông góc với hai đường đó. Góc giữa hai đường vuông góc chính là góc Cobb.

📊 Phân loại mức độ vẹo dựa trên góc Cobb:

Dưới 10°: Không được xem là vẹo bệnh lý
10° – 25°: Vẹo nhẹ
25° – 45°: Vẹo trung bình – cần can thiệp tích cực
Trên 45°: Vẹo nặng – có thể cân nhắc phẫu thuật

🎯 Khi nào nên điều trị và khi nào ngừng?

✅ NÊN điều trị khi:

Trẻ còn trong độ tuổi tăng trưởng (dưới 16–18 tuổi)
Góc Cobb trên 10° và có xu hướng tăng theo thời gian
Có dấu hiệu mất cân đối, ảnh hưởng thẩm mỹ – vận động

⛔ NGỪNG can thiệp tích cực khi:

Trẻ đã qua giai đoạn tăng trưởng xương (thường sau 17–18 tuổi với nữ, 18–20 tuổi với nam)
Góc Cobb ổn định, không còn tăng thêm
Không còn biểu hiện rối loạn chức năng, hoặc đã can thiệp phẫu thuật

Lúc này, việc duy trì tập luyện phục hồi chức năng vẫn rất cần thiết để duy trì sự linh hoạt, giảm đau, cải thiện chất lượng sống.

💪 Vai trò của vật lý trị liệu trong điều trị vẹo cột sống

Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị không thuốc – không xâm lấn – an toàn, phù hợp với trẻ em trong giai đoạn phát triển.

Tại Trung tâm Vật lý trị liệu & Phục hồi chức năng VietRehab, các bé được:

🔎 Đánh giá cá nhân hóa:

Đo góc Cobb, kiểm tra trương lực cơ, tư thế đứng – ngồi – đi
Phân tích nguyên nhân gây vẹo

🧩 Xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt:

Tập luyện điều chỉnh tư thế – Schroth method
Tăng cường cơ lưng – bụng – cơ cột sống (core muscles)
Kéo giãn cơ ngắn, co rút
Hướng dẫn cha mẹ hỗ trợ trẻ tập tại nhà

⚙️ Ứng dụng thiết bị hiện đại:

Sóng ngắn, siêu âm trị liệu, máy kéo giãn cột sống
Treadmill nâng đỡ trọng lượng giúp luyện dáng đi
Bài tập thăng bằng và kiểm soát vận động

🌟 Vì sao phát hiện sớm là “chìa khóa vàng”?

Trẻ em có cấu trúc xương linh hoạt, dễ điều chỉnh. Nếu phát hiện sớm:

Có thể ngăn vẹo tiến triển
Tránh phải mang nẹp cột sống lâu dài
Giảm nguy cơ phẫu thuật về sau
Cải thiện vóc dáng, tâm lý, chức năng vận động

👩‍⚕️ Khuyến nghị từ chuyên gia tại VietRehab

📍 Cha mẹ nên cho trẻ khám tư thế định kỳ, đặc biệt:

Trong độ tuổi 6 – 12 (tiểu học)
Khi phát hiện dấu hiệu lệch vai, cong lưng, đi lệch chân
Trẻ học lâu, ngồi sai tư thế, đeo cặp nặng

Việc can thiệp đúng thời điểm có thể phục hồi hoàn toàn hoặc ngăn chặn tiến triển, giúp trẻ phát triển khoẻ mạnh và tự tin hơn mỗi ngày.

📌 Điều trị vẹo cột sống tại VietRehab – Chuyên biệt, hiệu quả, an toàn

Trung tâm Vật lý trị liệu & Phục hồi chức năng VietRehab là nơi đồng hành phục hồi cho hàng ngàn trẻ mắc vẹo cột sống, rối loạn vận động với phác đồ cá nhân hóa.

📞 Hotline tư vấn: 0349.088.988
🌐 Website: www.vietrehab.com.vn
📍 Địa chỉ: 288 Đồng Đen, P.10, Q. Tân Bình, TP.HCM
📩 Fanpage: @VLTL&PHCNVietrehab